بررسی میزان تاثیر برنامه های ماهواره ای بر انتخاب گروه های مرجع جوانان تهرانی

عوامل بسیاری در فرایند شکل¬گیری و کنش افراد در جامعه نقش دارند. از جمله مهم ترین آن ها افراد یا گروه¬های مرجع هستند که مبنا و معیار داوری و ارزیابی کار کنش گران اجتماعی قرار می¬گیرند. در این بین رسانه ها با معرفی الگوها و هنجارها در شناسایی و معرفی گروه های مرجع در بین افراد نقش به سزایی ایفا می¬کنند. امروزه با گسترش رسانه¬ها از جمله اینترنت و ماهواره این نقش رسانه ها پر رنگ تر شده است. به نظر می¬رسد یکی از تأثیرات منفی ماهواره ها، تغییر گروه های مرجع خودی به گروه های مرجع غیر خودی در بین جوانان باشد که این پدیده فاصله و شکاف میان محیط تعلق و محیط مرجع را به وجود می آورد و در نتیجه بحران هویت پدیدار می گردد(سروستانی صدیق، 1381: 1). پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر برنامه¬های ماهواره¬ای بر انتخاب و تغییر نوع گروه¬های مرجع جوانان تهرانی و با روش توصیفی و تبیینی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش 250 نفر از جوانان تهرانی بوده که نمونه¬ها از مراکز فرهنگی و ... به شیوه تصادفی انتخاب شده است که در بین آنان پرسشنامه پژوهش توزیع شده است. نتایج نشان می دهد که معلمان و استادان (56 درصد)، اعضای خانواده (2/43 درصد)، دوستان نزدیک و آشنایان (2/33 درصد)، هنرمندان و هنرپیشه¬ها (22 درصد)، هم کلاسی و همکاران (4/20 درصد)، ورزشکاران (16درصد) و روحانیون (2/9 درصد) به ترتیب بیشترین گروه هایی هستند که به عنوان گروه مرجع از سوی جوانان 18 تا 29 ساله تهرانی انتخاب شده اند. همچنین میانگین ساعات استفاده از ماهواره در بین جوانان تهرانی 50/2 ساعت بوده و آنان حداقل روزانه 1 تا 2 ساعت از ماهواره استفاده می کنند. بررسی ها نشان داد بین میزان ساعات استفاده از ماهواره و انتخاب اعضای خانواده به عنوان گروه مرجع رابطه وجود دارد به طوری که جوانانی که ساعات بیشتری ماهواره تماشا می کنند کمتر اعضای خانواده را به عنوان الگوی خود می پذیرند. این مورد در مورد انتخاب معلمان و استادان به عنوان گروه های مرجع نیز صادق است. همچنین مشخص شد جوانانی که ساعات بیشتری از ماهواره استفاده می کنند بیشتر سه گروه هم کلاسی و همکاران، هنرمندان و هنرپیشه¬ها و ورزشکاران را به عنوان گروه مرجع انتخاب کرده¬اند. بر طبق بررسی¬های انجام شده مشخص شده که در بین ژانرها و برنامه هایی که از ماهواره پخش می شود به ترتیب فیلم¬های سینمایی خارجی (6/69 درصد)، کلیپ¬ها و برنامه¬های موسیقی (8/54 درصد) بیشترین بیننده را در بین جوانان 18 تا 29 ساله تهرانی داشته است. همچنین مشخص شد بین میزان ساعات و سال های استفاده از برنامه¬های ماهواره و تغییر گروه مرجع جوانان رابطه معناداری وجود دارد. همچنین بین تماشای فیلم¬ها و سریال های خارجی ، برنامه¬های مستند و کلیپ¬ها و برنامه¬های موسیقی ماهواره با گرایش به تغییر گروه های مرجع جوانان رابطه معنا داری وجود دارد.